“Verzet is niet alleen nee zeggen tegen wat niet klopt. Het is ja zeggen tegen wat beter kan. Het is kiezen voor de wereld die je wilt creëren.” – Sunita Sah, De Waarde van Weerbaarheid
Wat is verzet eigenlijk?
Verzet wordt vaak gezien als iets negatiefs – lastig, dwars, ongewenst. Maar echte, betekenisvolle verandering begint vaak met mensen die iets anders durven te doen dan wat van hen verwacht wordt. Verzet is niet zomaar tegen zijn. Verzet is handelen in overeenstemming met je eigen waarden, juist wanneer er druk is om dat niet te doen.
Het vraagt moed om op te staan, ook al is dat op kleine manieren. Een vraag stellen in plaats van zwijgen. Een collega steunen. Een beslissing bevragen. Verzet is een uiting van integriteit.
Wij zijn geprogrammeerd om te gehoorzamen
Vanaf onze kindertijd worden we getraind in volgzaamheid. Ouders, scholen, werkgevers – ze waarderen gehoorzaamheid, want het is voorspelbaar en veilig. Maar die training heeft een prijs. We leren vaak onvoldoende om zelfstandig te denken, om onze eigen waarden te volgen, om ‘nee’ te zeggen wanneer dat het juiste is.
Sunita Sah beschrijft in haar boek: De Waarde van Weerbaarheid, hoe we als mens niet automatisch weerstand bieden aan onrecht, misbruik van macht of onethisch handelen – tenzij we onszelf actief trainen in weerbaarheid. Het goede nieuws? We kunnen onszelf herprogrammeren.
Spanning is een gezond signaal
Veel mensen voelen spanning als ze gevraagd worden iets te doen dat indruist tegen hun gevoel of overtuiging. Helaas interpreteren we die spanning vaak verkeerd. We denken dat er iets mis is met onszelf. Maar juist die innerlijke frictie is een signaal van onze hersenen dat er iets niet klopt – dat het tijd is om in verzet te komen.
Spanning is geen zwakte. Het is kracht. Het is een teken dat jouw innerlijke kompas nog werkt. Als leiders moeten we leren dat spanning binnen teams niet iets is om te dempen, maar om nieuwsgierig naar te zijn. Het is vaak het begin van verandering.
Hoe kom je in verzet? (stil of actief)
Verzet hoeft niet altijd luid of confronterend te zijn. Het kan stil zijn: een vraag stellen, even een pauze nemen, iets uitstellen of op een andere manier doen. Het kan ook actief zijn: een overtuiging uitspreken, een besluit aanvechten, of een verandering voorstellen.
Een praktisch hulpmiddel om je gedrag te toetsen is deze reflectieve cirkel:
- Wie ben ik?
- Wat voor situatie is dit?
- Wat doet iemand zoals ik in deze situatie?
Deze vragen helpen je handelen in lijn te brengen met je waarden.
Verzet vergroot je weerbaarheid
Weerbaarheid betekent: trouw blijven aan jezelf, ook als dat ongemakkelijk is. Elke keer dat je kiest voor je waarden, versterk je je zelfbeeld en veerkracht. Zelfs als het kleine daden zijn – ze tellen op.
Mensen die zich regelmatig verzetten tegen onrecht, druk of onethische keuzes bouwen een sterkere interne moraal op. Ze worden niet harder, maar helderder. Weerbaarheid betekent niet dat je overal tegenin gaat. Het betekent dat je weet waar je voor staat.
De inlevingskloof: een verborgen rem op verandering
In veel organisaties is er een diepe kloof tussen wat management denkt en wat medewerkers ervaren. Leiders denken vaak dat er ruimte is om je uit te spreken, terwijl mensen op de werkvloer zich juist onveilig voelen. Deze inlevingskloof maakt het moeilijk om openlijk verzet te tonen, waardoor noodzakelijke verandering uitblijft.
Daarom is luisteren – écht luisteren – een leiderschapsvaardigheid van de toekomst. Alleen zo kunnen we de voorwaarden scheppen waarin gezond verzet mogelijk wordt.
Waarom verzet nodig is voor cultuurverandering
Cultuurverandering begint zelden met een beleidsstuk. Het begint met een individu die durft te zeggen: “Dit klopt niet.” Of: “Volgens mij kan het anders.” Die eerste golf van verzet is vaak klein – een steen in de vijver – maar de kringen breiden zich uit.
Als mensen die zich niet thuis voelen in een cultuur vertrekken, verandert er niets. Maar als ze blijven, én zich uitspreken, ontstaat er ruimte voor iets nieuws. Nieuwsgierigheid is daarbij een krachtig wapen. Vragen stellen in plaats van overtuigen. Samen onderzoeken in plaats van vechten.
Tot slot: De kracht van kleine daden
Je hoeft niet de hele organisatie te veranderen. Je hoeft alleen het verschil te maken in één moment. Bij één gesprek. Bij één keuze. Verandering is geen revolutie. Het is een reeks bewuste beslissingen die in lijn zijn met jouw waarden.
Dus voel je spanning? Neem dat serieus. Stel vragen. Zoek steun. Herken het moment waarop gehoorzamen niet meer goed voelt – en durf te kiezen voor jouw Ware Ja.
- Dat is persoonlijke groei.
- Dat is leiderschap.
- Dat is verzet.
Better Together Coaching
In onze praktijk werken wij aan mentale weerbaarheid door de inzet van Acceptance and Commitment Therapy. Deze therapievorm is gebaseerd op 6 belangrijke zuilen: acceptatie, meer in het moment zijn, je gedachten niet al te serieus nemen, werken aan je zelfbeeld, onderzoeken waar je voor gaat en staat en in beweging komen.
Better Together Coaching richt zich op het coachen van jongeren. Better Together Coaching is actief in Gooi- en Eemland en Utrecht,
heeft een praktijk in Hilversum en werkt in onder andere Utrecht (Maarssen, Zeist, Breukelen, De Bilt, Maartensdijk), Amersfoort (Soest, Baarn Bilthoven) en Hilversum (Loosdrecht, ’s Gravenland, Kortenhoef), Huizen, Bussum en Naarden.
Plan een intakegesprek online, thuis of op de praktijk
Blogs - meest populair
